Klimaatverandering

home over hoesnel.nl zoeken Klimaatverandering      nieuws      voorspellingen      artikelen      redactie

Temperatuurstijging breekt historische grens. door Rolf Schuttenhelm Volgens NASA heeft de waargenomen temperatuurstijging in de laatste decennia van de 20e eeuw geleid tot een hoogste gemiddelde temperatuur op aarde sinds het begin van het Holoceen, 12.000 jaar geleden, toen een abrupt einde kwam aan de laatste ijstijd. De temperatuurstijging is niet gelijkmatig over de aarde verdeeld, maar kent een duidelijk geografisch patroon, zoals blijkt uit onderstaande figuur van de temperatuurafwijking in de periode tussen 2001 en 2005.

NASA GSFC NASA Climate Change KNMI El Niņo

Patroon waargenomen temperatuurstijging tussen 2001 en 2005. Bron: NASA

De temperatuurstijging is het grootst boven de landoppervlakten rondom de Noordpool. Volgens NASA valt dit toe te schrijven aan het albedo-effect: Door opwarming van het poolgebied is de sneeuwuitbreiding kleiner, waardoor minder zonne-energie wordt gereflecteerd en het hele gebied verder opwarmt. El Niņo Afgezien van de breedtegraad is ook een duidelijk verschil waarneembaar tussen de opwarming boven land en boven de oceanen. Dat komt door de diepte van de oceanen en daarmee gepaard het grote warmte-bergende vermogen, dat als een vertragende factor werkt bij opwarming. Ook is in de figuur de invloed van oscillaties in het oceaanwater zichtbaar. Zo is in het westelijk deel van de Grote Oceaan wel een duidelijke opwarming zichtbaar, terwijl dat niet blijkt in het oostelijk deel. Dat komt doordat in het westelijk deel een neerwaartse stroming bestaat, die zorgt voor absorptie van warmte uit de atmosfeer. In het oostelijk deel van de Grote Oceaan, voor de kust van Zuid-Amerika, komt juist koud oceaanwater omhoog vanaf de bodem, waardoor het veel langer zal duren voor de opwarming ook daar waarneembaar zal zijn. Het verschil in absorptie van de warmte leidt tot een toename van het reeds bestaande temperatuurverschil tussen het westelijk en oostelijk deel van de oceaan. In de natuurlijke situatie wordt dit verschil eens in de zoveel jaar gecompenseerd door een plotse oostwaartse stroming van warm water langs het oppervlak, die tijdelijk de westelijke stroming doorbreekt. Dit verschijnsel staat bekend als El Niņo en heeft dramatische gevolgen voor de weersgesteldheid langs de kusten van de Grote Oceaan, meestal gekenmerkt door droogte en bosbranden in het westelijk deel, rond Indonesië en Australië en zware regenval, overstromingen en modderstromen langs de westkust van Zuid-Amerika. NASA concludeert dat een toename van het temperatuurverschil tussen het westelijk en het oostelijk deel van de Grote Oceaan, waarschijnlijk zal zorgen voor een frequenter optreden van El Niņos in de toekomst. meer warmterecords NASA neemt aan dat de waargenomen snelle temperatuurstijging, die het wijdt aan het broeikaseffect, zich in de toekomst zal voortzetten. Als de temperatuur nu nog een graad stijgt, heeft de aarde een niveau bereikt dat een miljoen jaar geleden voor het laatst bestond. Bij voortzetting van de huidige trend die voorziet in een gemiddelde stijging van de temperatuur op aarde met 0,2 graden per decennium is die waarde over vijftig jaar bereikt. Stijgt de temperatuur daarna nog 1 tot 2 graden, dan is de historische waarde van 3 miljoen jaar geleden, het midden-Plioceen, bereikt. De zeespiegel stond toen wereldwijd waarschijnlijk 25 meter hoger dan nu.

Waargenomen temperatuurstijging tussen 1880 en 2005. Bron: NASA

Bron: World Warmth Edging Ancient Levels. NASA, september 2006. Gerelateerde artikelen: Afname winterijs Noordpool. Trendlijn ijsuibreiding winter Noordpool van 1978 tm winter 2005. September 2049: Noordpoolijs gesmolten. Trendlijn zomersmelt Noordpool van 1978 tm zomer 2005. Laat eveneens de uitbreiding van de Noordoost Passage zien.