Mens & Milieu

home over hoesnel.nl zoeken Mens & Milieu      nieuws      voorspellingen      artikelen      redactie

Vergelijking milieu EU per lidstaat. door Rolf Schuttenhelm Hoe valt het Nederlandse milieubeleid te vergelijken met de rest van Europa? Het Milieu- en Natuur Planbureau heeft een overzicht samengesteld van indicatoren die de vergelijking mogelijk moet maken. In het onderzoek wordt de term Milieu verdeeld in de onderwerpen Lucht (luchtkwaliteit), Klimaat (klimaatverandering) en Biodiversiteit. Deze onderwerpen zijn vervolgens per EU-lidstaat gekwantificeerd door voor de thema's Economie, Milieu, Technologie en Beleidsprestaties specifieke indicatoren op te stellen. luchtkwaliteit Voor de luchtkwaliteit wordt de relatie met economie uitgedrukt in het aantal auto's per vierkante kilometer. De relatie tussen luchtkwaliteit en milieu moet blijken uit de huidige fijnstofconcentratie in de steden. De mate waarin moderne technologie toepassing vindt wordt voor de luchtkwaliteit uitgedrukt in de fijnstofemissie van de industrie. Hoe het milieubeleid daadwerkelijk presteert wordt per EU-lidstaat uitgedrukt in de mate waarin de doelstelling voor verbetering van de ozonconcentratie aan het oppervlak voor 2010 reeds bereikt is.

MNP Luchtvervuiling MNP Klimaat MNP Biodiversiteit

Vergelijking luchtkwaliteit Nederland en overige EU-lidstaten. Bron: MNP.

Uit bovenstaande figuur blijkt dat Nederland uitzonderlijk slecht scoort in de relatie tussen economie en luchtkwaliteit. Nergens in Europa is de concentratie auto's per vierkante kilometer hoger. Niet echt verwonderlijk daar de bevolkingsconcentratie hier ook het hoogst is. De hudige milieusituatie met betrekking tot de luchtkwaliteit is in Nederland voor Europese begrippen ook vrij slecht. Alleen Italië, Spanje en België hebben een hogere concentratie fijnstof in de steden. Ook deze uitslag valt te verwachten, de fijnstofconcentratie is boven geheel Nederland hoog, niet zozeer vanwege een falend milieubeleid, maar wederom vanwege de hoge bevolkingsdichtheid en dus onder andere de grote hoeveelheid wegverkeer en ook door de ongunstige ligging ten opzichte van buitenlandse industriële centra. Bovendien is het juist de EU die een Nederlands initiatief tot verlaging van de fijnstofconcentratie tegenwerkt. Nederland scoort juist bijzonder goed met betrekking tot de toepassing van schone technologie om de luchtkwaliteit te verbeteren. In geen ander Europees land is de uitstoot van fijnstof door de industrie lager dan in Nederland. Toch scoort het Nederlandse beleid met betrekking tot luchtkwaliteit net onder het EU-gemiddelde. In 2003 had Nederland minder dan driekwart van de doelstelling ter verbetering van de ozonconcentratie in 2010 bereikt. Of de afstand tot de doelstelling voor verlaging van ozon wel een goede indicator is voor het algehele beleid ter verbetering van de luchtkwaliteit valt te betwijfelen. Milieumaatregelen die moeten leiden tot beperking van de NO2-uitstoot (ook belastend voor de luchtkwaliteit) kunnen onbedoeld leiden tot een verhoging van de ozonconcentratie. klimaatverandering Met betrekking tot het thema klimaatverandering zijn de verbanden als volgt. Economie wordt uitgedrukt in de energie-intensiteit, ofwel de hoeveelheid benodigde energie per 1000 euro BNP. De rangschikking met betrekking tot het milieu is gebaseerd op de CO2-uitstoot per inwoner. Moderne technologie is uitgedrukt in de toepassing van warmtekrachtkoppeling bij de opwekking van elektriciteit. De beleidsprestaties tot slot zijn per lidstaat vergeleken in de afstand tot de klimaatdoelstelling voor 2010 van het Kyoto-protocol.

Vergelijking klimaat Nederland en overige EU-lidstaten. Bron: MNP.

Met betrekking tot het verband tussen klimaat en economieie staat Nederland centraal in de rangschikking, maar iets onder het EU-gemiddelde. Om de economie draaiende te houden wordt in Nederland dus relatief veel energie verbruikt. Ook de huidige milieustatus van Nederland met betrekking tot klimaat is ongunstig. Per inwoner wordt in Nederland meer CO2 uitgestoten dan gemiddeld in de EU. Wat het de toepassing van moderne, schone technologie betreft scoort Nederland weer erg goed. Alleen in Denemarken is de warmtekrachtkoppeling bij elektriciteitsproductie nog beter toegepast. Het Nederlandse klimaatbeleid scoort redelijk. In 2003 was nog ongeveer 6% te gaan om de Kyoto-doelstelling te halen. Met name Zweden, maar ook Frankrijk, Griekenland en Groot-Brittanië voldeden toen al aan de eis. biodiversiteit De invloed van economie op de biodiversiteit is in de vergelijking van het MNP uitgedrukt in de dichtheid van het snelwegennetwerk als maat voor versnippering. De toestand van het milieu is met betrekking tot biodiversiteit uitgedrukt als het percentage zoogdieren met de status bedreigd. De rangschikking voor schone technologie in relatie tot biodiversiteit is samengesteld op basis van de kwaliteit van de afvalwaterzuivering. Gebrekkige waterzuivering leidt tot eutrofiëring en vormt onder andere om die reden een bedreiging voor de biodiversiteit. De beleidsprestaties met betrekking tot biodiversiteit zijn gemeten op basis van de voortgang per lidstaat bij de realisatie van het EU habitat beleid.

Vergelijking biodiversiteit Nederland en overige EU-lidstaten. Bron: MNP.

Uit bovenstaande figuur blijkt dat de mate van versnippering in Nederland veruit het slechtst is in vergelijking met de andere EU-landen: Nergens is de dichtheid van het snelwegennetwerk hoger dan in Nederland. De huidige toestand van de biodiversiteit ligt in Nederland vlak onder het EU-gemiddelde. Van alle bekende zoogdieren is hier ongeveer 18% bedreigd. Ook met betrekking tot biodiversiteit is Nederland de braafste jongen van de klas als het aankomt op de toepassing van schone technologie. In Nederland zijn bij benadering alle inwoners aangesloten op de rioolwaterzuivering. In België heeft opmerkelijk genoeg slechts 38% van de inwoners een aansluiting, het laagste percentage van alle EU-lidstaten. België heeft wel de hoogste score bij de indicator voor milieubeleidsprestaties met betrekking tot biodiversiteit. Ook in Nederland is vrijwel het gehele EU habitat beleid al doorgevoerd, in de rangschikking een tweede plaats. Bron: Nederland in Europa: milieuprestaties in perspectief. MNP, juli 2006. Gerelateerde artikelen: Afname biodiversiteit gaat verder. Over de wereldwijde afname van biodiversiteit, met speciale aandacht voor Nederland en de EU. Toekomstverkenning luchtkwaliteit Nederland. Onder andere over fijnstof en over de tegenstrijdigheid van ozon en stikstofdioxide. Omvang fijnstofprobleem blijkt kleiner. Waardoor Nederland in 2010 vrijwel geheel (net) onder de kritische norm zal liggen. Roetfilters, Nederland en de EU. Soms lijkt het Europese samenwerkingsverband weinig meer te bieden dan de mogelijkheid vergelijkende lijstjes op te stellen.